Tiểu Luận trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng
Bài đăng ngày:8 thg 1, 2012
TIỂU LUẬN TRÁCH NHIỆM BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI NGOÀI HỢP ĐỒNG
LỜI MỞ ĐẦU
Trong những năm gần đây, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nền kinh tế đất nước ngày càng phát triển, theo đó đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao. Đây là tín hiệu tốt cho quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, nhưng cũng không tránh khỏi những xung đột của người dân trong đời sống dẫn đến xâm hại quyền và lợi ích của nhau, như xâm hại vè sức khoẻ, tài sản, nhân phẩm, danh dự, uy tín. Vấn đề pháp luật đặt ra là người gây thiệt hại phải bồi thường cho người bị thiệt hại. Như vậy, Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là một trong những chế định của pháp luật dân sự. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là một loại trách nhiệm dân sự. Nó mang đầy đủ đặc điểm, bản chất pháp lý và ý nghía của trách nhiệm dân sự, đó là trách nhiệm mang tính tài sản nhằm khôi phục lại tài sản và xác lập quyền, lợi ích bị xâm hại của người bị thiệt hại và mang tính bắt buộc người gây thiệt hại phải bồi thường những thiệt hại, hoặc tổn thất về tinh thần thực tế mà họ đã gây ra.
Vấn đề giải quyết bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, người bị thiệt hại luôn mong muốn được bồi thường đầy đủ và nhanh chóng, còn người gây thiệt hại thì mong muốn giảm bớt chi phí bồi thường và kéo dài thời gian nhằm trốn tránh trách nhiệm của mình. Việc định lượng về thiệt hại và giá trị bồi thường trong loại việc này là vô cùng phức tạp. Để giải quyết vụ án bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng thấu tình đạt lýngoai những quy định của pháp luật còn phải phụ thuộc vào kinh nghiệm, trình đô chuyên môn của người Thẩm phán. Việc giải quyết bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng không chỉ ở những vụ án dân sự đơn thuần mà còn được giải quyết trong vụ án hình sự, hành chính. Như vậy điều mà các Toà án quan tâm đến là: Những loại thiệt hại nào thì người bị thiệt hại được được bồi thường và việc xác định mức bồi thường như thế nào.
Tất cả những vấn đê này hoàn toàn phụ thuộc vào pháp luật và nhận thức của người thẩm phán. Chính vì vậy tôi chọn đề tài " Thực tiễn giải quyết tranh chấp bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng". Qua nghiên cứu phân tích, đánh giá tổng hợp loại việc này, người viết cũng còn hạn chế nhiều mặt. Rất mong được người đọc đóng góp ý kiến.
Chöông I
CÔ SÔÛ PHAÙP LYÙ VEÀ TRAÙCH NHIEÄM BOÀI THÖÔØNG THIEÄT HAÏI NGOAØI HÔÏP ÑOÀNG THEO QUY ÑÒNH CUÛA BOÄ LUAÄT DAÂN SÖÏ NAÊM 2005
I-KHAÙI NIEÄM CHUNG VEÀ TRAÙCH NHIEÄM BOÀI THÖÔØNG THIEÄT HAÏI NGOAØI HÔÏP ÑOÀNG:
Moät ngöôøi coù haønh vi traùi phaùp luaät xaâm haïi ñeán söùc khoeû, taøi saûn, danh döï, nhaân phaåm, uy tín ñoái vôùi ngöôøi khaùc maø tröôùc ñoù hoï khoâng coù hôïp ñoàng hoaëc coù hôïp ñoàng nhöng vöôït quaù phaïm vi cuûa hôïp ñoàng hoaëc thieät haïi xaûy ra khoâng lieân quan ñeán hôïp ñoàng vaø phaùp luaät buoäc ngöôøi gaây ra thieät haïi phaûi khaéc phuïc haäu quaû baèng caùch laø phaûi boài thöôøng thoaû ñaùng cho ngöôøi bò thieät haïi. Neáu nhö ngöôøi gaây thieät haïi khoâng töï nguyeän boài thöôøng thì seõ bò cheá taøi nhaát ñònh.
Theo Ñieàu 604 Boä luaät daân söï quy ñònh " Ngöôøi naøo coù loãi coá yù hoaëc voâ yù xaâm haïi ñeán tính maïng, söùc khoeû, danh döï, nhaân phaåm, uy tín, taøi saûn, quyeàn, lôïi ích hôïp phaùp khaùc cuûa caù nhaân, xaâm phaïm danh döï, uy tín, taøi saûn cuûa phaùp nhaân hoaëc chuû theå khaùc maø gaây thieät haïi thì phaûi boài thöôøng".
Ngoaøi ra coøn quy ñònh ngöôøi coù traùch nhieäm boøi thöôøng thieät haïi do mình gaây ra caû khi mình khoâng coù loãi. Traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng khoâng chæ nhaèm ñaûm baûo cho vieäc ñeàn buø toån thaát thöïc teá ñaõ gaây ra cho ngöôøi bò thieät haïi maø coøn nhaèm raên ñe, giaùo duïc yù thöùc chaáp haønh phaùp luaät cuûa ngöôøi gaây thieät haïi. Ñoàng thôøi baûo veä taøi saûn, toân troïng quyeàn lôïi ích hôïp phaùp cuûa ngöôøi daân.
Nhö vaäy, traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng laø " Quan heä daân söï trong ñoù ngöôøi xaâm haïi ñeán tính maïng, söùc khoeû, danh döï, nhaân phaåm, uy tín, taøi saûn vaø caùc quyeàn lôïi ích hôïp phaùp khaùc cuûa ngöôøi khaùc maø gaây thieät haïi thf phaûi boài thöôøng thieät haïi do mình gaây ra". Tuy nhieân, coù tröôøng hôïp ngöôøi chöa thaønh nieân gaây thieät haïi maø khoâng coù taøi saûn thì traùch nhieäm boài thöôøng thieâth haïi laø do cha meï cuûa ngöôøi ñoù.
III-ÑIEÀU KIEÄN ÑEÅ PHAÙT SINH TRAÙCH NHIEÄM BOÀI THÖÔØNG THIEÄT HAÏI NGOAØI HÔÏP ÑOÀNG:
Theo Ñieàu 604 Boä luaät daân söï thì traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng phaùt sinh khi coù ñaày ñuû caùc ñieàu kieän sau ñaây:
1.Phaûi coù thieät haïi xaûy ra:
Thieät haïi bao goàm thieät haïi veà vaät chaát, thieät haïi do toån thaát tinh thaàn:
* Thieät haïi veà vaät chaát goàm: Taøi saûn bò xaâm phaïm, söùc khoeû bò xaâm phaïm, tính maïng bò xaâm phaïm, thieät haïi do nhaân phaåm, danh döï, uy tín bò xaâm phaïm ñöôïc quy ñònh taïi Ñieàu 608, khoaûn 1 Ñieàu 609, khoaûn 1 Ñieàu 610, khoaûn 1 Ñieàu 611 Boä luaït daân söï:
+ Taøi saûn bò thieät haïi, töùc laø bò maát, bò hö hoûng, giaûm suùt veà chaát löôïng, nhöõng chi phí ngaên chaën, haïn cheá, söûa chöõa, thay theá nhöõng lôïi ích gaén lieàn vieäc söû duïng, khai thaùc coâng duïng cuûa taøi saûn. Nhöõng thieät haïi veà taøi saûn phaûi laø nhöõng thieät haïi ñaõ xaùy ra, phaûi cuï theå, roõ raøng vaø chöa ñöôïc boài thöôøng, phaûi tính ñöôïc baèng giaù trò nhaát ñònh. Tuy nhieân coù nhöõng thieâth haïi chöa xaûy ra, nhöng coù cô sôû chaéc chaén noù seõ xaûy ra cuõng ñöôïc xem laø thieät haïi veà taøi saûn vaø cuõng phaûi tính cuøng vôùi thieät haïi thöïc teá ñaõ xaûy ra.
Ví duï: Anh Nguyeãn Vaên A ñieàu khieån xe moâtoâ gaây tai naïn laøm anh Traàn Vaên H gaãy chaân. Anh A ñaõ boài thöôøng taát caû chi phí ñieàu trò cho anh H. Vì bò gaãy chaân, anh H khoâng theå ñi laøm ngay ñöôïc vaø anh yeâu caàu anh A phaûi boài thöôøng 02 thaùng tieàn thu nhaäp thöïc teá trong thôøi gian anh chöa ñi laøm.
+ Thieät haïi veà tính maïng, söùc khoeû laøm phaùt sinh thieät haïi veà vaâït chaát bao goàm; Chi phí cöùu chöõa, chi phí mai taùng, boài döôõng chaêm soùc, thu nhaäp thöïc teá bò maát, bò giaûm suùt do thieät haïi veà tính maïng, söùc khoeû.
+ Thieät haïi veà danh döï, nhaân phaåm, uy tín bò xaâm haïi goàm: Chi phí hôïp lyù ñeå haïn cheá khaéc phuïc thieät haïi; thu nhaäp thöïc teá bò maát hoaëc bò giaûm suùt.
* Thieät haïi do toån thaát veà tinh thaàn cuûa caù nhaân ñöôïc hieåu laø do söùc khoeû, danh döï, nhaân phaåm, uy tín bò xaâm haïi maø ngöôøi bò thieät haïi hoaëc do tính maïng bò xaâm phaïm maø ngöôøi thaân thích gaàn guõi nhaát cuûa naïn nhaân phaûi chòu ñau thöông, buoàn phieàn phaûi chòu moà coâi, goaù buïa, maát maùt veà tình caûm, bò giaûm suùt hoaëc maát uy tín, bò baïn beø xa laùnh... Veà nguyeân taéc loaïi thieät haïi naøy khoâng theå trò giaù baèng tieàn vaø khoâng theå phuïc hoài ñöôïc neân phaùp luaät buoäc ngöôøi gaây thieät haïi phaûi boài thöôøng nhaèm an uûi ñoäng vieân ngöôøi bò thieät haïi, gia ñình ngöôøi bò thieät haïi vaø cuõng nhaèm ngaên chaën nhöõng ngöôøi coù haønh vi traùi phaùp luaät.
Thieät haïi do toån thaát tinh thaàn cuûa toå chöùc laø do danh döï, uy tín bò xaâm phaïm laøm cho toå chöùc ñoù bò giaûm suùt hoaëc maát ñi söï tín nhieäm, loøng tin, bò hieåu nhaàm vaø phaùp luaät quy ñònh roõ toå chöùc bò thieät haïi ñöôïc boài thöôøng moät khoaûn tieàn buø ñaép toån thaát maø toå chöùc ñoù phaûi chòu.
2.Phaûi coù haønh vi traùi phaùp luaät:
Haønh vi traùi phaùp luaät laø nhöõng xöû söï cuï theå cuûa con ngöôøi, ñöôïc bieåu hieän baèng haønh ñoäng hoaëc khoâng haønh ñoäng traùi vôùi caùc quy ñònh cuûa phaùp luaät.
Tính maïng, söùc khoeû, nhaân phaåm, danh döï vaø taøi saûn cuûa con ngöôøi ñaõ ñöôïc phaùp luaät baûo veä. Ñaây laø nhöõng quyeàn cô baûn cuûa con ngöôøi, moïi ngöôøi phaûi toân troïng, baát cöù haønh vi xaâm phaïm naøo ñeán quyeàn naøy thì seõ bò xöû lyù keå caû xöû lyù baèng bieän phap hình söï. Tuy nhieân, phaùp luaät chöa quy ñònh trong tröôøng hôïp khoâng haønh ñoäng thì coù phaûi boài thöôøng hay khoâng?
Treân thöïc teá coù raát nhieàu tröôøng hôïp thaáy ngöôøi bò naïn, nguy hieåm ñeán tính maïng, söùc khoeû nhöng ngöôøi coù ñuû ñieàu kieän cöùu giuùp nhöng hoï vaãn khoâng cöùu giuùp vì hoï sôï lieân luî ñeán hoï vaø phieàn phöùc phaûi trình baùo vôùi cô quan chöùc naêng. Trong tröôøng hôïp naøy roõ raøng laø hoï vi phaïm phaùp luaät, nhöng khoâng theå buoäc hoï phaûi boài thöôøng.
3. Coù moái quan heä nhaân quaû giöõa thieät haïi xaûy ra vaø haønh vi traùi phaùp luaät:
Thieät haïi xaûy ra, phaûi laø keát quaû taát yeáu cuûa haønh vi traùi phaùp luaät vaø ngöôïc laïi haønh vi traùi phaùp luaät laø nguyeân nhaân gaây ra thieät haïi. Traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng chæ phaùt sinh khi thieät haïi thöïc teá xaûy ra do chính keát quaû tröïc tieáp, taát yeáu cuûa haønh vi traùi phaùp luaät. Haønh vi traùi phaùp luaät phaûi xaõy ra tröôùc thieät haïi trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh, maëc duø vaäy trong quaù trình giaûi quyeát caùc vuï aùn boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng, vieäc xaùc ñònh moái quan heä nhaân quaû giöõa haønh vi traùi phaùp luaät vaø thieät haïi xaûy ra trong moät soá tröôøng hôïp gaëp raát nheàu khoù khaên, khoâng xaùc ñònh ñöôïc ngöôøi naøo phaûi coù traùch nhieäm boài thöôøng vì tuy laø ngöôøi coù haønh vi traùi phaùp luaät nhöng haäu quaû xaûy ra khoâng tröïc tieáp do haønh vi traùi phaùp luaät ñoù.
Ví duï: Anh Nguyeãn Hoaøng T laø nhaân vieân laùi xe chôû daàu nhôøn cho Coâng ty TNHH Xuaân Hoàng. Do khoâng ñaäy naép thuøng daàu nhôøn caån thaän, neân treân döôøng vaän chuyeån, anh ñaõ ñeå daàu ñoå ra ñöôøng. Anh Traàn Vaên Ñ laø laùi xe oâm chôû chò Mai Thò D chaïy qua ngay veát daàu ñoå laøm xe ñoå ngaõ laøm cho chò D bò thöông phaûi ñi ñieàu trò. Nhö vaäy vaán ñeà ñaët ra laø ai laø ngöôøi phaûi chòu traùch nhieäm boâi thöôøng cho chò D?
Trong tröôøng hôïp naøy roõ raøng anh Nguyeãn Hoaøng T laø ngöôøi coù haønh vi traùi phaùp luaät ( ñaõ ñeå daàu nhôøn ñoå ra ñöôøng). Nhöng anh Ñ laø ngöôøi tröïc tieáp ñieàu khieån xe vaø gaây thieät haïi cho chò D. Nhö vaäy ai laø ngöôøi coù traùch nhieäm boài thöôøng
4.Ngöôøi gaây thieät haïi phaûi coù loãi:
Loãi laø traïng thaùi taâm lyù cuûa con ngöôøi coù theå laøm chuû nhaän thöùc ñöôïc haønh vi cuûa mình vaø haäu quaû cuûa haønh vi ñoù. Trong boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng, phaùp luaät daân söï quy ñònh ngöôøi naøo gaây thieät haïi thì phaûi boài thöôøng khi coù loãi maø khoâng phaân bieät loãi coá yù hay voâ yù.
+ Loãi coá yù laø tröôøng hôïp nhaän thöùc roõ haønh vi cuûa mình seõ gaây thieät haïi cho ngöôøi khaùc maø vaãn thöïc hieän vaø mong muoán hoaëc khoâng mong muoán nhöng ñeå maëc cho thieät haïi xaûy ra.
+ Loãi voâ yù gaây thieät haïi laø tröôøng hôïp moät ngöôøi khoâng thaáy tröôùc haønh vi cuûa mình coù khaû naêng gaây thieät haïi, maëc duø phaûi bieát hoaëc coù theå bieát tröôùc thieät haïi seõ xaûy ra hoaëc thaáy tröôùc haønh vi cuûa mình coù khaû naêng gaây thieät haïi nhöng cho raèng thieät haïi seõ khoâng xaûy ra hoaëc coù theå ngaên chaën ñöôïc.
Loãi trong traùch nhieäm daân söï coù theå ñöôïc suy ñoaùn, vì ngöôøi coù haønh vi traùi phaùp luaät veà nguyeân taéc chung laø coù loãi. Ngöôøi coù haønh vi traùi phaùp luaät chæ chòu traùch nhieäm daân söï khi hoï coù loãi. Vieäc xaùc ñònh loãi trong boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng hay loãi suy ñoaùn trong traùch nhieäm daân söï laø raát khoù khaên, ñoøi hoûi ngöôøi Thaåm phaùn phaûi tinh teá, chuaån xaùc khoâng neân suy ñoaùn moät caùch tuyø tieän deã daãn ñeán moät phaùn quyeát thieáu soùt, khoâng chính xaùc nhaát laø trong nhöõng tröôøng hôïp loãi hoãn hôïp.
Tuy nhieân, phaùp luaät daân söï cuõng quy ñònh ngöôøi khoâng coù loãi cuõng phaûi chòu traùch nhieäm boài thöôøng nhö quy ñònh taïi khoaûn 3 Ñieàu 623 Boä luaät daân söï: " Chuû sôû höõu, ngöôøi ñöôïc chuû sôû höõu giao chieám höõu söû duïng nguoàn nguy hieåm cao ñoä phaûi boài thöôøng thieät haïi caû khi khoâng coù loãi, tröø caùc tröôøng hôïp sau ñaây: Thieät haïi xaûy ra hoaøn toaøn do loãi coá yù cuûa ngöôøi bò thieät haïi; thieät haïi xaûy ra trong tröôøng hôïp baát khaû khaùng hoaëc tình theá caáp thieát, tröø tröôøng hôïp phaùp luaät coù quy ñònh khaùc".
Vieäc chöùng minh khoâng coù loãi laø thuoäc nghóa vuï cuûa ngöôøi coù traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi. Neáu chöùng minh ñöôïc mình khoâng coù loãi hoaëc thieät haïi xaûy ra do loãi coá yù hoaøn toaøn cuûa ngöôøi bò thieät haïi thì khoâng phaûi boài thöôøng.
III-NGUYEÂN TAÉC BOÀI THÖÔØNG:
Theo tinh thaàn Nghò quyeát soá 03/2006/NQ-HÑTP ngaøy 08/7/2006 cuûa Hoäi ñoàng thaåm phaùn Toøa aùn nhaân daân toái cao thì khi giaûi quyeát veà tranh chaáp veà boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng caàn phaûi thöïc hieän ñuùng nguyeân taéc boài thöôøng thieät haïi quy ñònh taïi Ñieàu 605 Boä luaät daân söï. Caàn phaûi toân troïng söï thoaû thuaän cuûa caùc beân veà möùc boài thöôøng, hình thöùc boài thöông, vaø phöông thöùc boài thöôøng. Neáu nhö caùc thoaû thuaän ñoù khoâng traùi luaät vaø ñaïo ñöùc xaõ hoäi.
Trong tröôøng hôïp khoâng thoaû thuaän ñöôïc thì giaûi quyeát tranh chaáp boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng döïa teân nguyeân taéc sau:
-Thieät haïi phaûi ñöôïc boài thöôøng toaøn boä: Töùc laø ngöôig gaây thieät haïi phaûi boài thöôøng toaøn boä nhöõng khoaûn maø ngöôøi bò thieät haïi phaûi chòu laø bao nhieâu, möùc ñoä loãi cuûa caùc beân ñeå buoäc ngöôøi gaây thieät haïi boài thöôøng töông xöùng vôùi khoaûn thieät haïi ñoù. Ñaây cuõng nhaèm ñaûm baûo tính coâng baèng cuûa phaùp luaät Vieät Nam.
-Thieät haïi phaûi ñöôïc boài thöôøng kòp thôøi: Nghóa laø nhaèm khaéc phuïc tình traïng taøi saûn, taïo ñieàu kieän khaéc phuïc taøi saûn, taïo ñieàu kieän toát nhaát cho ngöôøi bò thieät haïi trong vieäc cöùu chöõa, hoaëc haïn cheá thieät haïi………... Vieäc boài thöôøng phaûi nhanh choùnh trong haïn luaät ñònh, neáu caàn thieát thì coù theå aùp duïng caùc bieän phaùp khaån caáp taïm thôøi theo quy ñònh cuûa phaùp luaät.
-Toaø aùn quyeát ñònh möùc boài thöôøng hoaëc do hai beân thoaû thuaän. Tuy nhieân möùc boài thöôøng coù theå bò thay ñoåi neáu nhö möùc boài thöôøng khoâng coøn phuø hôïp vôùi thöïc teá. Nghóa laø coù söï bieán ñoåi veà kinh teá, veà giaù caû thò tröôøng, hoaëc do thöông taät hay khaû naêng lao ñoäng cuûa ngöôøi bò thieät haïi hoaëc coù söï thay ñoåi veà khaû naêng kinh teá cuûa ngöôøi gaây thieät haïi.
-Ngöôøi gaây thieät haïi coù theå döôïc giaûm möùc boài thöôøng nhöng phaûi ñuû caùc ñieàu kieän sau:
+ Do loãi voâ yù maø gaây thieät haïi;
+ Thieät haïi xaûy ra quaù lôùn so vôùi khaû naêng kinh teá tröôùc maét vaø laâu daøi cuûa ngöôøi gaây thieät haïi.
IV-NAÊNG LÖÏC CHÒU TRAÙCH NHIEÄM BOÀI THÖÔØNG:
Baát cöù chuû theå naøo neáu gaây thieät haïi cho ngöôøi khaùc thì phaûi boài thöôøng. Vieäc boài thöôøng phaûi laø ngöôøi coù taøi saûn, tröôøng hôïp khoâng coù taøi saûn thì laáy taøi saûn cuûa ngöôøi khaùc ñeå boài thöôøng nhöng vôùi ñieàu kieän laø ngöôøi gaây thieät haïi phaûi laø ngöôøi chöa thaønh nieân döôùi 15 tuoåi. Ñieàu 606 Boä luaät daân söï quy ñònh nhö sau:
"- Ngöôøi chöa thaønh nieân döôùi 15 tuoåi gaây thieät haïi maø coøn cha, meï thì cha, meï phaûi boài thöôøng toaøn boä thieät haïi. Neáu taøi saûn cuûa cha, meï khoâng ñuû ñeå boài thöôøng maø con chöa thaønh nieân gaây thieät haïi coù taøi saûn rieâng thì laáy taøi saûn ñoù ñeå boài thöôøng phaàn coøn thieáu, tröø töôøng hôïp boài thöôøng thieät haïi do ngöôøi döôùi 15 tuoåi, ngöôøi maát naêng löïc haønh vi daân söï gaây ra trong thôøi gian tröôøng hoïc, beänh vieän, toå chöùc khaùc tröïc tieáp quaûn lyù.
-Ngöôøi töø ñuû 15 tuoåi ñeán chöa ñuû 18 tuoåi gaây thieät haïi thì phaûi boài thöôøng baèng taøi saûn cuûa mình, neáu khoâng ñuû taøi saûn ñeå boài thöôøng thì cha, meï phaûi boài thöôøng phaàn coøn thieáu baèng taøi saûn cuûa mình.
-Ngöôøi chöa thaønh nieân, ngöôøi maát naêng löïc haønh vi daân söï gaây thieät haïi maø coù ngöôøi giaùm hoä thì ngöôøi giaùm hoä ñoù ñöôïc duøng taøi saûn cuûa ngöôøi ñöôïc giaùm hoä ñeå boài thöôøng; neáu ngöôøi ñöôïc giaùm hoä khoâng coù taøi saûn hoaëc khoâng ñuû taøi saûn ñeå boài thöôøng thì ngöôøi giaùm hoä phaûi boài thöôøng baèng taøi saûn cuûa mình; Neáu ngöôøi giaùm hoä chöùng minh ñöôïc mình khoâng coù loãi trong vieäc giaùm hoä thì khoâng phaûi laáy taøi saûn cuûa mình ñeå boài thöôøng.
V-XAÙC ÑÒNH THIEÄT HAÏI:
1.Thieät haïi do taøi saûn bò xaâm haïi ( Ñieàu 608 Boä luaät daân söï):
Taøi saûn gaén lieàn vôùi quyeàn sôû höõu cuûa caù nhaân, toå chöùc ñaõ ñöôïc phaùp luaät baûo veä. Do vaäy ngöôøi naøo coù haønh vi xaâm haïi ñeán taøi saûn cuûa ngöôøi khaùc thì phaûi boài thöôøng theo Ñieàu 608 Boä luaät daân söï. Thieät haïi taøi saûn laø ngöôøi gaây thieät haïi tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp laøm cho taøi saûn ñoù maát hoaëc giaûm ñi giaù trò hoaëc coâng naêng söû duïng cuûa töøng loaïi taøi saûn. Töø khi xaûy ra thieät haïi cho ñeán khi boài thöôøng thieät haïi veà taøi saûn phaûi thöïc teá xaûy ra vaø tính ñöôïc. Vieäc boài thöôøng thieät haïi coù theå baèng tieàn hoaëc hieän vaät hoaëc vieäc boài thöôøng giaùn tieáp veà taøi saûn nhö laø quaù trình söû duïng, khai thaùc thu lôïi töø taøi saûn hoaëc chi phí hôïp lyù ñeå khaéc phuïc thieät haïi töø nhöõng hoa lôïi, lôïi töùc chaéc chaén thu ñöôïc.
2.Thieät haïi do söùc khoeû bò xaâm phaïm (Ñieàu 609 Boä luaät daân söï):
Thieät haïi do söùc khoeû bò xaâm haïi ñöôïc xaùc ñònh ñeå boài thöôøng bao goàm:
* Chi phí hôïp lyù cho vieäc cöùu chöõa, boài döôõng, phuïc hoài söùc khoeû vaø chöùc naêng bò maát, bò giaûm suùt cuûa ngöôøi bò thieät haïi nhö tieàn thueâ xe ñöa ñi caáp cöùu, chi phí chi caùc hoaù ñôn toa thuoác theo chæ ñònh cuûa baùc só, vaø caùc chi phí khaùc cuûa ngöôøi bò gaây thieät haïi vaø chi phí khaùc cuûa ngöôøi chaêm soùc ngöôøi bò thieät haïi theo yeâu caàu cuûa cô sôû y teá.
Thu nhaäp thöïc teá bò maát hoaëc bò giaûm suùt cuûa ngöôøi bò thieät haïi, hoaëc ngöôøi chaêm soùc ngöôøi bò thieät haïi trong vaø sau thôøi gian ñieàu trò, neáu nhö ngöôøi bò thieät haïi hoaëc ngöôøi chaêm soùc ngöôøi bò thieät haïi coù thu nhaäp oån ñònh töø tieàn löông trong bieân cheá, trong hôïp ñoàng lao ñoäng thì caên cöù vaøo thaùng lieàn keà tröôùc khi ngöôøi ñoù bò xaâm haïi; neáu nhö ngöôøi bò thieät haïi hoaëc ngöôøi chaêm soùc ngöôøi bò thieät haïi coù laøm vieäc vaø coù thu nhaäp thöïc teá nhöng möùc thu nhaäp haøng thaùng khaùc nhau thì laáy möùc trung bình 06 thaùng lieàn keà.
Neáu nhö coù thu nhaäp thöïc teá nhöng khoâng oån ñònh vaø khoâng theå xaùc ñònh ñöôïc thì aùp duïng möùc trung bình cuûa lao ñoâng jcuøng loaïi taïi ñòa phöông.
Neáu nhö tröôùc khi söùc khoeû bò xaâm haïi, ngöôøi bò thieät haïi chöa coù vieäc laøm, chöa coù thu nhaäp thöïc teá thì khoâng ñöôïc boài thöôøng.
Trong tröôøng hôïp sau khi ñieàu trò, ngöôøi bò thieät haïi maát khaû naêng lao ñoäng vaø caàn coù ngöôøi thöôøng xuyeân chaêm soùc thì phaûi boài thöôøng chi phí hôïp lyù cho vieäc chaêm soùc ngöôøi bò thieät haïi.
* Boài thöôøng khoaûn tieàn buø ñaép toån thaát tinh thaàn do söùc khoeû bò xaâm haïi:
Vieäc xaùc ñònh vaán ñeà naøy phaûi caên cöù vaøo söï aûnh höôûng ñeán ngheà nghieäp thaåm myõ, giao tieáp xaõ hoäi, sinh hoaït gia ñình vaø caù nhaân ...möùc boài thöôøng toái ña maø ngöôøi bò thieät haïi phaûi gaùnh chòu laø khoâng quaù 30 thaùng löông toái thieåu do nhaø nöôùc quy ñònh taïi thôøi ñieåm giaûi quyeát vuï aùn.
3.Thieät haïi do tính maïng bò xaâm phaïm (Ñieàu 610 Boä luaät daân söï):
Tính maïng cuûa con ngöôøi laø baát khaû xaâm phaïm, baát cöù ngöôøi naøo xaâm phaïm tính maïng cuûa ngöôøi khaùc thì seõ bò phaùp luaät xöû lyù. Ngoaøi xöû lyù veà maët hình söï coøn phaûi chòu traùch nhieäm daân söï laø boài thöôøng thieät haïi. Coâng baèng maø noùi, tính maïng con ngöôøi laø voâ giaù khoâng theå tính ñöôïc baèng tieàn nhöng phaùp luaät coù quy ñònh boài thöôøng theät haïi khi tính maïng bò xaâm phaïm laø nhaèn buø ñaép phaàn naøo maát maùt ñau thöông hoaëc veà maët tinh thaàn cho nhöõng ngöôøi thaân cuûa ngöôøi bò haïi. Vì vaäy vieäc boài thöôøng naøy laø caàn thieát. Khi giaûi quyeát loaïi vieäc naøy caàn xaùc ñònh laø:
-Chi phí hôïp lyù cho vieäc cöùu chöõa, boài döôõng, chaêm soùc ngöôøi bò thieät haïi tröôùc khi cheát, thu nhaäp thöïc teá bò maát cuûa ngöôøi bò thieät haïi trong thôøi gian ñieàu trò.
-Chi phí cho vieäc mai taùng nhö mua quan taøi caùc vaät duïng caàn thieát cho vieäc khaâm lieäm ...choân caát, theo thoâng leä chung. Tuy nhieân phaùp luaät laïi khoâng chaáp nhaän nhöõng yeâu caàu, khoaûn chi phí cuùng teá, leã baùi, aên uoáng, xaây moä, boác moä .. . Chi phí mai taùng phaûi phuø hôïp vôùi phong tuïc taäp quaùn cuûa töøng ñòa phöông.
-Khoaûn tieàn caáp döôõng cho nhöõng ngöôøi maø ngöôøi bò thieät haïi coù nghóa vuï caáp döôõng, nhöõng ngöôøi naøy goàm:
+ Vôï hoaëc choàng khoâng coù khaû naêng lao ñoäng, khoâng coù taøi saûn töï nuoâi mình.
+ Con chöa thaønh nieân hoaëc ñaõ thaønh nieân nhöng khoâng coù khaû naêmg lao ñoäng.
+ Cha meï khoâng coù khaû naêmg lao ñoäng.
+ Anh chò khong coù khaû naêmg lao ñoäng.
+ Em chöa thaønh nieân hoaëc thaønh nieân nhöng chöa coù khaû naêmg lao ñoâïng.
+ Chaùu chöa thaønh nieân hoaëc ñaõ thaønh nieân nhöng khoâng coù khaû naêng lao ñoäng maø ngöôøi bò thieät haïi laø oâng baø noäi, oâng baø ngoaïi.
+ OÂng baø noäi, oâng baø ngoaïi khoâng coù khaû naêng lao ñoäng, khoâng coù taøi saûn töï nuoâi mình vaø khoâng coù ngöôøi khaùc caáp döôõng maø chaùu ñaõ thaønh nieân khoâng chung soáng vôùi oâng baø noäi, oâng baø ngoaïi laø ngöôøi bò thieät haïi ñang thöïc hieän nghóa vuï caáp döôõng.
Ngoaøi ra neáu coù yeâu caàu thì ngöôøi thaân thích cuûa ngöôøi bò thieät haïi ñöôïc boài thöôøng khoaûn tieàn veà buø ñaép toån thaát tinh thaàn bao goà nhöõng ngöôøi: Vôï, choàng, cha ñeû, meï ñeû, cha nuoâi, meï nuoâi, con ñeû, con nuoâi cuûa ngöôøi bò thieät haïi. Möùc boài thöôøng do caùc beân thoaû thuaän, neáu khoâng töï thoaû thuaän ñöôïc thì Toaø aùn quyeát ñònh nhöng khoâng quaù 60 thaùng löông toái thieåu do nhaø nöôùc quy ñònh.
4.Thieät haïi do danh döï, nhaân phaåm, uy tín bò xaâm phaïm ( Ñieàu 611 Boä luaät daân söï):
Thieät haïi do nhaân phaåm danh döï, uy tín bò xaâm phaïm, thöïc chaát loaïi thieät haïi naøy cuõng khoù xaùc ñònh theá naøo laø thieät haïi vaø möùc thieät haïi nhö theá naøo. Nhöng thaät ra thì cuõng laø loaïi toån thaát veà tinh thaàn. Caùc chi phí hôïp lyù ñeå haïn cheá, khaéc phuïc bao goàm: Chi phí cho vieäc thu hoài aán phaåm coù noäi dung xuùc phaïm danh döï, nhaân phaåm, uy tín cuûa ngöôøi bò thieät haïi; Chi phí cho vieäc thu thaäp taøi lieäu, chöùng cöù xaâm phaïm ñeán nhaân phaåm danh döï, uy tín, nhaân phaåm, tieàn taøu xe ñi laïi thueâ troï theo giaù trung bình ôû ñòa phöông, chi phí ñaêng tin caûi chính xin loãi.
- Thu nhaäp bò maát hoaëc giaûm suùt: Vì nhaân phaåm, danh döï, uy tín bò xaâm phaïm, neân ngöôøi bò thieät haïi phaûi thöïc hieän nhöõng coâng vieäc ñeå haïn cheá, khaéc phuïc thieät haïi, neân khoaûn thu nhaäp thöïc teá cuûa hoï bò maát hoaëc giaûm suùt. Ngoaøi ra ngöôøi bò xaâm phaïm coøn ñöôïc boài thöôøng khoaûn tieàn buø ñaép veà tinh thaàn do danh döï, nhaân phaåm. uy tín bò xaâm phaïm. Möùc boài thöôøng veà toån thaát tinh thaàn laø khoâng quaù 10 thaùng löông toái thieåu do Nhaø nöôùc quy ñònh.
VI-NGÖÔØI CHÒU TRAÙCH NHIEÄM BOÀI THÖÔØNG:
Ngöôøi naøo gaây ra thieät haïi thì ngöôøi ñoù phaûi boài thöôøng. Trong tröôøng hôïp nhieàu ngöôøi gaây thieät haïi thì nhöõng ngöôøi ñoù phaûi lieân ñôùi boài thöôøng cho ngöôøi bò thieät haïi, möùc boài thöôøng töông öùng vôùi möùc ñoä loãi cuûa töøng ngöôøi, neáu khoâng chöùng minh ñöôïc möùc ñoä loãi thì boài thöôøng baèng nhau. neáu nhö ngöôøi bò thieät haïi cuõng coù loãi thì ngöôøi gaây thieät ahò chæ boài thöôøng töông öùng vôùi möùc ñoä loãi cuûa mình.
_ Chuû sôû höõu nguoàn nguy hieåm cao ñoä phaûi boài thöôøng do nguoàn nguy hieåm cao ñoä gaây ra. Chuû sôû höõu laø ngöôøi ñang chieám höõu, söû duïng nguoàn nguy hieåm cao ñoä ñang thöïc hieän moä haønh vi theo yù chí cuûa mình ñeå naém giöõ nguoàn nguy hieåm cao ñoä.
_ Ngöôøi ñöôïc chuû sôû höõu nguoàn nguy hieåm caùo ñoä giao chieám höõu söû duïng nguoàn nguy hieåm cao ñoä theo quy ñònh cuûa phaùp luaät phaûi boài thöôøng thieät haïi do nguoàn nguy hieåm cao ñoä gaây ra. Tröø tröôøng hôïp hai ngöôøi coù thoûa thuaän khaùc nhöng khoâng traùi luaät, ñaïo ñöùc xaõ hoäi.
-Chuû sô höõu nguoàn nguy hieåm cao ñoä giao cho ngöôøi khaùc chieám höõu, söû duïng nguoàn nguy hieåm cao ñoä khoâng ñuùng theo quy ñònh cuûa phaùp luaät maø gaây thieät haïi thì phaûi boài thöôøng.
-Caù nhaân, phaùp nhaân, cô quan, toå chöùc, chuû theå khaùc gaây thieät haïi thì phaûi boài thöôøng theo quy ñònh taïi caùc Ñieàu 618, Ñieàu 619, Ñieàu 620, 621, 622, 624, 628, 629, 630 Boä luaät daân söï. Sau khi boài thöôøng cho ngöôøi bò thieät haïi thì coù quyeàn yeâu caàu laïi nhöõng caù nhaân gaây thieät haïi traû laïi khoaûn tieàn maø mình ñaõ boài thöôøng.
Chöông II
THÖÏC TIEÃN GIAÛI QUYEÁT TRANH CHAÁP BOÀI THÖÔØNG THIEÄT HAÏI NGOAØI HÔÏP ÑOÀNG
I-NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CHUNG:
Trong nhöõng naêm gaàn ñaây aùn tranh chaáp veà boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng coù chieàu höôùng gia taêng vaø raát phöùc taïp do nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau. Khi thuï lyù giaûi quyeát loaïi aùn naøy, Thaåm phaùn phaûi xem xeùt vaø ñaùnh giaù thaät kyõ tröôùc khi ñöa ra phaùn quyeát. Tranh chaáp boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng noù khoâng nhöõng chæ phöùc taïp veà noäi dung, tình tieát vuï aùn maø coøn phöùc taïp veà maët taâm lyù cuûa caùc beân ñöông söï. Ña phaàn caùc loaïi aùn tranh chaáp boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng laø caùc beân coù maâu thuaãn tröôùc vôùi nhau. Nhöõng vuï aùn " Xaâm haïi do söùc khoeû tính maïng, danh döï, nhaân phaåm" hoï tranh chaáp raát gay gaét. Coù nhöõng vuï aùn giaù trò thieät haïi khoâng lôùn, möùc boài thöôøng khoâng nhieàu nhöng vì töï aùi caù nhaân maø caùc ñöông söï khoâng thoaû thuaän ñöôïc hoï ñöa nhau ra toaø aùn, thaäm chí coøn xoâ xaùt nhau.
-Ñeå giaûi quyeát nhöõng tranh chaáp naøy, traùnh nhöõng yeâu caàu vöôït quaù thieät haïi thöïc teá cuûa caùc ñöông söï, Boä luaät toá tuïng daân söï ñaõ quy ñònh nghóa vuï chöùng minh laø cuûa caùc ñöông söï. Nhö vaäy, ngöôøi khôûi kieän cuõng nhö beân bò khieän, khi ñöa ra nhöõng yeâu caàu cuûa mình thì phaûi töï mình thu thaäp nhöõng taøi lieäu, chöùng cöù ñeå chöùng minh cho yeâu caàu cuûa mình vaø cuõng nhaèm baûo veä quyeàn lôïi hôïp phaùp cuûa chính baûn thaân mình. Baûn thaân ngöôøi khôûi kieän phaûi chöùng minh coù thieät haïi thöïc teá xaûy ra maø ngöôøi gaây tröïc tieáp laø ñöông söï maø hoï ñang khôûi kieän. Chæ trong tröôøng hôïp caàn thieát hoaëc theo yeâu caàu cuûa ñöông söï thì Toaø aùn môùi ñieàu tra vaø thu thaäp chöùng cöù chöùng minh cho yeâu caàu cuûa hoï. Nhöng trong thöïc teá thì khoâng phaûi ngöôøi khôûi kieän ( nguyeân ñôn) hoaëc ngöôøi bò kieän (bò ñôn) cuõng am hieåu veà phaùp luaät. Hoï khoâng bieát ñöôïc taøi lieäu chöùng cöù naøo quan troïng ñoái vôùi vôùi vuï aùn ñeå cung caáp cho Toaø aùn. Ñieàu caàn thieát laø caùn boä Toaø aùn phaûi höôùng daãn cho hoï cung caáp nhöõng chöùng cöù caàn thieát vaø ñaày ñuû cuõng laø nguyeân nhaân laøm chaäm tieán ñoä giaûi quyeát vuï aùn.
-Maëc duø gaëp khoù khaên trong vieäc giaûi quyeát caùc loaïi aùn naøy, nhöng vôùi trình ñoä chuyeân moân vaø kinh nghieäm cuûa caùc Thaåm phaùn Toaø aùn ñaõ naém baét ñöôïc caùc taâm tö nguyeän voïng, hoaøn caûnh cuûa caùc ñöông söï vaø kieân trì trong vieäc phaân tích, giaûi thích phaùp luaät ñoàng thôøi ñoäng vieân hoï thoaû thuaän vôùi nhau veà möùc boài thöôøng vaø hình thöùc boài thöôøng muïc ñích laø ñeå hoaø giaûi traùnh gaây nhöõng xung ñoät giöõa caùc ñöông söï laøm cho tieán ñoâï giaûi quyeát vuï aùn ñöôïc nhanh choùng hôn vaø coù hieäu quaû. Ñieàu quan troïng hôn laø giuùp caùc ñöông söï giöõ ñöôïc hoaø khí vôùi nhau.
II-NHÖÕNG VÖÔÙNG MAÉC TRONG VIEÄC GIAÛI QUYEÁT TRANH CHAÁP BOÀI THÖÔØNG THIEÄT HAÏI NGOAØI HÔÏP ÑOÀNG :
1-Vaán ñeà xaùc ñònh möùc thieät haïi veà taøi saûn:
-Khi giaûi quyeát boài thöôøng thieät haïi veà taøi saûn, caùc Thaåm phaùn ñeàu xaùc ñònh coù thieät haïi thöïc teá xaûy ra, coù haønh vi traùi phaùp luaät, coù moái quan heä nhaân quaû giöõa haønh vi vaø haäu quaû cuûa thieät haïi. Tuy nhieân vieäc xaùc ñònh moät soá thieät haïi trong moät soá tröôøng hôïp laø raát khoù khaên, khoâng roõ raøng deã daãn ñeán ngöôøi bò thieät haïi nhieàu nhöng laïi ñöôïc boài thöôøng ít vì baûn thaân ngöôøi bò thieät haïi khi yeâu caàu boài thöôøng hoï khoâng chöùng minh ñöôïc ñaày ñuû nhöõng thieät haïi cuûa mình.
Ví duï: OÂng Ñoaøn Vaên Haø nguï aáp Taân Thôùi, huyeän Goø Coâng Taây, tænh Tieàn Giang coù nuoâi moät ao caù. Do nhieàu laàn maát caù neân oâng ñaõ rình vaø baét ñöôïc Nguyeãn Vaên Ñ xoå oáng coáng ( ñöôøng nöôùc) ñeå baét caù vaø oâng thu giöõ trong gioû caù cuûa Ñ coù 20 con caù Tai Töôïng ( khoaûng 1/2 kg/ 1 con). OÂng Haø ñaõ daãn Ñ tôùi chính quyeàn ñòa phöông baùo vaø laäp bieân baûn. Sau ñoù oâng laøm ñôn kieän ra Toøa aùn nhaân daân huyeän Goø Coâng Taây yeâu caàu Ñ phaûi boài thöôøng 6 trieäu ñoàng bao goàm soá caù oâng ñaõ bò maát vaø soá caù ñaõ ra soâng, nhöng oâng Haø khoâng theå chöùng minh ñöôïc trong ao cuûa oâng coù bao nhieâu caù vaø soá caù oâng bò maát laø bao nhieâu. Vieäc naøy thì cô quan thaåm ñònh cuõng khoâng theå thaåm ñònh ñöôïc taøi saûn bò thieät haïi laø bao nhieâu cho duø oâng Haø coù chöùng minh ñöôïc mình coù thaû caù xuoáng ao.
2. Vaán ñeà xaùc ñònh loãi ñeå boài thöôøng:
Theo quy ñònh cuûa Boä luaät daân söï thì ngöôøi coù loãi gaây thieâït haïi thì phaûi boài thöôøng khoâng keå laø loãi coá yù hay laø loãi voâ yù.Tröôøng hôïp ngöôøi bò thieät haïi cuõng coù loãi thì ngöôøi gaây thieät haïi chæ boài thöôøng thieät haïi töông öùng vôùi phaàn loãi cuûa mình. Ngöôøi bò thieät haïi coù loãi naøo? Laø loãi coá yù hay loãi voâ yù? Coù quan ñieåm cho raèng chæ aùp duïng quy ñònh ngöôøi bò thieät haïi cuõng coù loãi trong vieäc gaây ra thieät haïi vaø phaûi boài thöôøng töông öùng vôùi möùc ñoä loãi cuûa mình. Khi giaûi quyeát boài thöôøng daân söï ôû caùc vuï aùn coù gaây thieät haïi veà tính maïng söùc khoeû, taøi saûn khi maø ngöôøi gaây thieät hò coù loãi voâ yù.
3.Boài thöông thieät haïi ñeán tính maïng söùc khoeû, danh döï nhaân phaåm uy tín:
Thöïc tieãn giaûi quyeát boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng, do phaùp luaät chöa coù quy ñònh thoáng nhaát nhöõng khoaûn, möùc boài thöôøng cuï theå neân khi xaùc ñònh möùc boài thöôøng khi caùc ñöông söï khoâng töï thoaû thuaän ñöôïc thì moãi thaåm phaùn coù moät caùch giaûi quyeát khaùc nhau vaø cuõng do moãi ñòa phöông, moãi vuøng coù moät phong tuïc taäp quaùn khaùc nhau neân moãi Toaø aùn giaûi quyeát veà möùc boài thöôøng khaùc nhau.
Ví duï: Cuøng laø moät vuï boài thöôøng thieät haïi do tính maïng bò xaâm haïi thì coù ngöôøi mua quan taøi 05 trieäu coù ngöôøi mua 7 trieäu vaø caùc chi phí mai taùng cuõng khaùc nhau coù vuï 10 trieäu coù vuï 15 trieäu. Nhö vaäy ñieàu ñaët ra laø coù chaáp nhaän caùc chi phí khaùc maø gia ñình ngöôøi bò thieät haïi phaûi boû ra khoâng? Theo höôùng daãn taïi Nghò quyeát soá 03/2006/NQ-HÑTP ngaøy 08/7/2006 cuûa Hoäi ñoàng thaåm phaùn Toøa aùn nhaân daân toái cao thì caùc chi phí hôïp lyù cho vieäc mai taùng laø, tieàn mua quan taøi caùc vaät duïng caàn thieát cho khaâm lieäm, khaên tang, höông, neán, hoa, thueâ xe tang vaø caùc khoaûn chi phí khaùc phuïc vuï cho vieäc choân caát hay hoaû taùng theo thoâng leä chung. Nhö vaäy nhöõng vuï maø gia ñình ngöôøi bò haïi mua quan taøi ñaét tieàn, thueâ nhaïc ñeå ñöa ñi choân caát, hoaëc ñeøn nhang, neán thaép keùo daøi nhieàu ngaøy thì coù ñöôïc chaáp nhaän laø chi phí khaùc phuïc vuï cho ñaùm tang ñeå buoäc beân gaây thieät haïi phaûi boài thöôøng khoâng?
Cuõng theo höôùng daãn taïi Nghò quyeát naøy thì Toaø aùn khoâng chaáp nhaän yeâu caàu boài thöôøng chi phí cuùng teá, leã baùi aên uoáng, xaây moä, boác moä .. . Ñaây laø moät ñieàu maø ña phaàn caùc thaåm phaùn khi giaûi quyeát nhöõng vuï aùn lieân quan ñeán vaán ñeà naøy phaûi baên khoaên. Thöïc teá nhieàu ñòa phöông khi toå chöùc tang leã, gia ñình ngöôøi bò haïi theo phong tuïc taäp quaùn phaûi xem ngaøy choân caát. Neáu ñaùm ñeå qua ngaøy ( ít nhaát laø 01 ngaøy) thì gia ñình bò haïi bao giôø cuõng laøm côm ñaõi nhöõng ngöôøi ñeán phuùng vieáng. Nhö vaäy ñaây laø moät khoaûn chi phí maø gia ñình ngöôøi bò haïi phaûi boû ra ñeå lo ñaùm tang thì coù ñöôïc coi laø moät chi phí khaùc ñeå buoäc boài thöôøng khoâng? Neáu khoâng chaáp nhaän khoaûn naøy lieäu coù hôïp lyù hay khoâng? Moät vaán ñeà nöõa caàn ñaët ra laø vieäc xaây moä coù caàn ñöôïc chaáp nhaän hay khoâng? Taïi sao hoaû taùng thì ñöôïc chaáp nhaän, vaäy coøn nhöõng nôi khoâng coù loø ñeå hoaû taùng thì hoï phaûi choân caát maø choân caát thì phaûi xaây moä neáu khoâng chaáp nhaän cho gia ñình hoï xaây moä choân caát thì gia ñình hoï chæ ñöôïc ñaép ñaát cho ngöôøi bò haïi hay sao?
-Traùch nhieäm daân söï veà boài thöôøng thieät haïi veà tính maïng, söùc khoeû, danh döï nhaân phaåm, uy tín phaùt sinh töø nhöõng quyeàn nhaân thaân khi xaûy ra thì khoù khaéc phuïc hoaëc khoâng theå khaéc phuïc ñöôïc neân khoâng theå tính toaùn moät caùch chính xaùc ñöôïc giaù trò. Nhöng cuõng caàn xem xeùt tính toaùn moät caùch hôïp lyù hôn cho gia ñình ngöôøi bò haïi coù nhö vaäy phaàn naøo môùi buø ñaép phaàn naøo noãi ñau maát ngöôøi thaân.
-Khoaûn tieàn caáp döôõng cho nhöõng ngöôøi maø ngöôøi bò haïi coù nghóa vuï caáp döôõng tröôùc khi cheát giaûi quyeát nhö theá naøo cho thoaû ñaùng. Taïi Nghò quyeát soá 03/2006/NQ-HÑTP coù höôùng daãn roõ nhöõng ñoái töôïng ñöôïc caáp döôõng, tuy nhieân veà thôøi gian caáp döôõng thì khoâng quy ñònh cuï theå:
Ví duï: Vôï choàng oâng A coù ngöôøi con duy nhaát laø B vaø B ñang laø lao ñoäng chính trong gia ñình vaø moät mình phaûi nuoâi cha meï giaø yeáu, nhöng B bò C gaây tai naïn cheát. Nhö vaäy roõ raøng C phaûi coù nghóa vuï boài thöôøng phaàn caáp döôõng nuoâi cha meï cho B, nhöng thôøi gian caáp döôõng laø ñeán bao giôø luaät khoâng quy ñònh, thöïc teá giaûi quyeát thì tuyø thuoäc vaøo Hoâi ñoàng xeùt xöû
-Khoaûn tieàn buø ñaép veà tinh thaàn cho nhöõng ngöôøi gaàn guõi thaân thích theo Boä luaät daân söï quy ñònh thì khoâng quaù 60 thaùng löông toái thieåu do Nhaø nöôùc quy ñònh. Vôùi möùc boài thöôøng naøy coù buø ñaép ñöôïc noãi ñau maát con, maát choàng, maát cha hay khoâng? Ñoái vôùi vuï aùn hieáp daâm thì ngöôøi bò toån thaát veà tinh thaàn noù laøm aûnh höôûng lôùn ñeán haïnh phuùc mai sau, thaäm chí coøn laøm cho ngöôøi bò haïi bò ñieân loaïn. Nhö vaäy boài thöôøng bao nhieâu laø hôïp lyù vaø ñieàu naøy thöïc teá trong xeùt xöû cuõng do Hoäâi ñoàng xeùt xöû quyeát ñònh.
4.Xaùc ñònh möc boài thöôøng thieät haïi do thu nhaäp bò maát trong tröôøng hôïp thieät haïi ñeán söùc khoeû:
Trong caùc vuï aùn yeâu caàu boài thöôøng do thu nhaäp bò maát do ngöôøi bò haïi bò maát moät phaàn khaû naêng lao ñoäng vaø phaûi chuyeån sang moät coâng vieäc khaùc, Toaø aùn khi xeùt xöû quyeát ñònh cho ngöôøi bò haïi ñöôïc höôûng moät khoaûn tieàn töông öùng vôùi möùc cheânh leäch giöõ thu nhaäp cuûa ngöôøi ñoù taïi thôøi ñieûm tröôùc khi xaûy ra tai naïn vaø thu nhaäp sau khi xaûy ra tai naïn, sau ñoù nhaân vôùi thôøi gian thu nhaäp bò maát, bò giaûm suùt. Thôøi gian thu nhaäp bò maát ôû ñaây ñöôïc xaùc ñònh baèng thôøi gian ñeå thu nhaäp cuûa coâng vieäc cuûa ngöôøi ñoù laøm sau khi xaûy ra tai naïn ñaït baèng möùc löông taïi thôøi ñieåm xaûy ra tai naïn. Nhö vaäy theo caùch tính toaùn naøy laø chöa hôïp lyù vì thöïc teá thu nhaäp tröôùc vaø sau khi xaûy ra tai naïn coù theå taêng.
CHÖÔNG III
NHÖÕNG KIEÁN NGHÒ VAØ KEÁT LUAÄN
I.NHÖÕNG KIEÁN NGHÒ:
Maëc duø Nghò quyeát soá 03/2006/NQ- HÑTP ngaøy 08/7/2006 cuûa Hoäi ñoàng thaåm phaùn Toøa aùn nhaân daân toái cao höôùng daãn aùp duïng nhöõng quy ñònh cuûa Boä luaät daân söï naêm 2005 veà boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng. Vieäc ban haønh kòp thôøi naøy ñaõ goùp phaàn naâng cao hieäu quaû giaûi quyeát caùc loaïi aùn boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng ñeå goùp phaàn baûo veä phaùp cheá xaõ hoäi chuû nghóa vaø hoaøn thieän hôn nöõa phaùp luaät daân söï cuûa nöôùc ta.
Tuy nhieân, trong Nghò quyeát coøn chöa höôùng daãn cuï theå moät soá vaán ñeà, thöïc teá aùp duïng coøn gaëp nhieàu baát caäp neân baûn thaân ngöôøi vieát ñeà taøi naøy xin ñöa ra moät soá kieán nghò nhö sau ñeå goùp phaàn nhoû beù cuûa mình vaøo coâng taùc xaây döïng phaùp luaät noùi chung vaø luaät daân söï noùi rieâng.
1.Caùc cô quan chuyeân moân caàn ban haønh caùc vaên baûn quy ñònh veà möùc boài thöôøng thieät haïi vaø toån thaát tinh thaàn, coù möùc cao hôn vì hieän nay cheânh leäch giaù ñang leân nhanh ñieàu naøy laøm cho ngöôøi bò thieät haïi quaù thieät thoøi.
2.Caàn quy ñònh roõ veà thôøi gian caáp döôõng khi ngöôøi bò thieät haïi veà tính maïng phaûi coù nghóa vuï nuoâi döôõng ngöôøi thaân, quy ñònh roõ caùc khoaûn chi phí khaùc cho vieäc mai taùng.
3.Ngaønh Toaø aùn caàn tieáp tuïc môû caùc lôùp taäp huaán veà nghieäp vuï xeùt xöû, naâng cao trình ñoä chuyeân moân cho Thaåm phaùn keå caû Hoäi thaåm nhaân daân, caäp nhaät vaên baûn phaùp luaät cho Thaåm phaùn kòp thôøi.
4.Kieán nghò cô quan coù thaåm quyeàn ñònh giaù, giaùm ñònh taøi saûn tích cöïc hôn trong vieäc keát hôïp cuøng vôøi Toaø aùn ñeå giaûi quyeát nhanh choùng caùc vuï aùn nhaèm hoaøn thaønh nhieäm vuï chung. Ñoàng thôøi traùnh tình traïng thieät haïi xaûy ra, nhöng khoâng ñònh giaù thaåm ñònh laøm cho thieät haïi taêng leân.
5.Kieán nghò cô quan tö phaùp ñòa phöông thöôøng xuyeân tuyeân truyeàn, phoå bieán phaùp luaät roäng raõi cho ngöôøi daân ñeå naâng cao yù thöùc chaáp haønh phaùp luaät cuûa nhaân daân vaø haïn cheá nhöõng vi phaïm phaùp luaät daãn ñeán nhöõng vuï kieän gaây thieät haïi giöõa ngöôøi daân khoâng ñaùng coù.
II-KEÁT LUAÄN
Töø nhöõng phaân tích cô sôû phaùp lyù vaø thöïc tieãn giaûi quyeát nhöõng tranh chaáp boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng, ngöôøi vieát ñaõ maïnh daïn ñeà xuaát nhöõng kieán nghò mang tính ñònh höôùng vaø cuï theå nhaèm goùp phaàn hoaøn thieän hôn trong vieäc aùp duïng phaùp luaät veà boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng trong khi giaûi quyeát caùc loaïi aùn naøy vaø quan troïng hôn laø goùp phaàn naâng cao phaùp cheá xaõ hoäi chuû nghóa.
Vieäc giaûi quyeát tranh chaáp boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng coù lyù, coù tình, chính xaùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät khoâng chæ buø ñaép nhöõng thieät haïi veà vaät chaát maø coøn buø ñaép nhöõng toån thaát veà tinh thaàn cho ngöôøi bò thieät haïi vaø gia ñình ngöôøi bò thieät haïi. Vaø goùp phaàn to lôùn vaøo vieäc giaùo duïc yù thöùc chaáp haønh phaùp luaät cuûa ngöôøi daân, ñoàng thôøi theå hieän tính nghieâm minh nhöng coâng baèng cuûa phaùp luaät nöôùc ta. Khi giaûi quyeát loaïi aùn tranh chaáp boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng gaëp raát nhieàu khoù khaên, nhaát laø trong vieäc xaùc ñònh möùc thieät haïi. Nhöng trong thôøi gian qua, caùc Toaø aùn cuõng nhö caùc Thaåm phaùn baèng söùc löïc, trí tueä vaø trình ñoä chuyeân moân cuûa mình ñaõ hoaøn thaønh toát nhieäm vuï.
Trong quaù trình thöïc hieän ñeà taøi, maëc duø baûn thaân ngöôøi vieát cuõng ñaõ coá gaéng raát nhieàu nhöng cuõng khoâng traùnh khoûi ñöôïc nhöõng thieáu soùt. Raát mong ñöôïc söï ñoùng goùp yù kieán cuûa caùc thaày coâ./.
MUÏC LUÏC
Lôøi noùi ñaàu
CHÖÔNG I: CÔ SÔÛ PHAÙP LYÙ VEÀ TRAÙCH NHIEÄM BOÀI THÖÔØNG THIEÄT HAÏI NGOAØI HÔÏP ÑOÀNG :
I- Khaùi nieäm chung veà traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng .
II- Ñieàu kieän ñeå phaùt sinh traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng:
1. Phaûi coù thieät haïi xaûy ra
2. Phaûi coù haønh vi traùi phaùp luaät
3. Phaûi coù quan heä nhaân quaû giöõa thieät haïi xaûy ra vaø haønh vi traùi phaùp luaät.
4. Ngöôøi gaây thieät haïi phaûi coù loãi
III- Nguyeân taéc boài thöôøng thieät haïi
IV- Naêng löïc chòu traùch nhieäm boài thöôøng
V- Xaùc ñònh thieät haïi trong moät soá tröôøng hôïp cuï theå
1. Thieät haïi do taøi saûn bò xaâm haïi.
2. Thieät haïi do söùc khoeû bò xaâm phaïm.
3. Thieät haïi do tính maïng bò xaâm phaïm
4. Thieät haïi do danh döï, nhaân phaåm, uy tín bò xaâm phaïm
VI- Ngöôøi chòu traùch nhieäm boài thöôøng
Chöông II: THÖÏC TIEÃN GIAÛI QUYEÁT TRANH CHAÁP BOÀI THÖÔØNG THIEÄT HAÏI NGOAØI HÔÏP ÑOÀNG
I- Nhöõng vaán ñeà chung
II- Nhöõng vöôùng maéc trong giaûi quyeát tranh chaáp boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng
1. Vaán ñeà xaùc ñònh möùc thieät haïi veà taøi saûn.
2. Vaán ñeà xaùc ñònh loãi ñeå boài thöôøng.
3. Boài thöôøng thieät haïi ñeán tính maïng, söùc khoeû, danh döï, nhaân phaåm, uy tín.
4. Xaùc ñònh möùc boài thöôøng cho thu nhaäp bò maát trong tröôøng hôïp thieät haïi veà söùc khoeû.
CHÖÔNG III: NHÖÕNG KIEÁN NGHÒ VAØ KEÁT LUAÄN
I- Nhöõng kieán nghò:
II- Keát luaän
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1. Boä luaät daân söï naêm 2005
2. Boä luaät toá tuïng daân söï
3. Nghò quyeát cuûa Hoäi ñoàng thaåm phaùn Toøa aùn nhaân daân toái cao
4. Kyõ naêng giaûi quyeát caùc vuï aùn daân söï
5. Taïp chí Toaø aùn
6. Caùc taøi lieäu khaùc coù lieân quan
Tags:
tailieu
Đọc báo online(8)
Click vào xem 
Ý kiến bạn đọc [ 0 ]
Ý kiến của bạn
- Từ ngày 14/08/2011 để tránh Spam do vậy Comment nặc danh xẽ bị khóa
- Hãy viết bằng tiếng Việt có dấu để mọi người dễ đọc hơn!
- Mọi thắc mắc, gợi ý hoặc bình luận xin chia sẻ bên dưới hoặc Gửi thư hay Báo lỗi
- Các bạn có thể mã hóa Code TẠI ĐÂY
Thank You!